Interacties met sluipwespen

Het jaar 2024 is het jaar van de wesp. Naast de bekende zwart-geel gestreepte “limonadewespen” zijn er veel meer soorten wespen. Sluipwespen bijvoorbeeld. Ongeveer 240 miljoen jaar geleden kwamen zij op. In Nederland zijn er meer dan 1200 soorten sluipwespen. Zelfs een kwart van al onze insectensoorten is sluipwesp. Toch is er nog weinig kennis over deze insecten.

gewone sluipwesp

Campopleginae, onderfamilie van de gewone sluipwesp

Bekend is dat sluipwespen eitjes in of op een ander insect deponeren. Afhankelijk van welke sluipwesp kan dat een rups zijn, of een larve of ei van een kever, vlieg of spin. Hierdoor helpen ze bij het inperken van plantenetende insecten waardoor we een groene aarde behouden. In de landbouw en kassenteelt maken mensen gebruik van deze dieren als biologische bestrijding van ongewenste insecten.

Ichneumon stramentor sluipwesp

Ichneumon xanthorius

Heel verbazingwekkend is, dat planten ook de hulp inroepen van sluipwespen. Wanneer er aan een gewas geknaagd wordt (door bijvoorbeeld een rups), geeft de plant geurstoffen af. Wespen ruiken die met hun voelsprieten. Bovendien kunnen ze ook de poep van de rups gewaarworden. Ze ruiken het verschil tussen het ene en andere insect en leren bij. Zo, onder andere, vinden sluipwespen hun slachtoffers.

Perithous-tromatobia spec.

Cratichneumon, familie gewone sluipwesp

Ik heb een paar sluipwespen kunnen fotograferen. Ze zijn allemaal van dezelfde familie. Namelijk de gewone sluipwesp (Ichneumonidae). Van dichtbij gezien hebben deze beestjes een slank en gestroomlijnd uiterlijk. Opvallender is dat er soms iets uit de achterkant steekt. Dat is een legboor, een dunne, holle buis, waarmee zij haar eitjes legt. Ze kan er niet mee steken. Vermoedelijk is uit zo’n legboor later de angel ontstaan.

Het jong dat uit het eitje komt, eet vlees, namelijk dat van de “gastheer”. De volwassen sluipwesp heeft suiker nodig om te leven: nectar en honingdauw (afkomstig van luizen). Planten benutten deze behoefte door te zorgen voor nectar op, bijvoorbeeld, hun bladeren om sluipwespen (en mieren) aan te trekken. Plantenbelagende insecten worden vervolgens verjaagd of opgegeten. Wat een bijzondere interacties tussen zulk verschillende organismen!